| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Taṣehyunit – Ur yelli wemgaru - ur telli talwit

Page history last edited by Taftilt Taliktrunit 13 years, 4 months ago

 

11 Yebrir, 2010

* Amgaru: ṭṭrad

Lbenyan n yiwen n weɣlif (ministère) ihudden deg Ɣezza

 

Taluft yellan gar Yifalesṭiniyen ed Isṛayil, neγ gar tmura taεṛabin s umata ed Isṛayil, d tin ay yeskecmen terẓeg deg wakk assaγen igraγlanen (relations internationales) s umata, imi 60 n yiseggasen aya seg wasmi ay yeddren Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas deg wemgaru (ṭṭrad) yegguman ad yens. Amgaru-a yenker γef ljal n yiwet n tneγtust (résolution) tamesbaṭlit n Yeγlanen Yeddukklen (Nations Unies), d tin ay yekksen akal s tḥeqranin i weγref (cceεb) s lekmal-nnes ; d amgaru ay inekren, daγen γef ljal n yiwet n tesnakta (idéologie) yekkaten i lfayda n yiwen kan n werbaε (Udayen) s ussehres (asteεmeṛ) n wakal n wiyaḍ : d taṣehyunit. 

Sγur Amar Djerrad 

Yelha, deg tazwara, ad d-nesmekti cwiṭ n umezruy ay εerḍen Yiṣehyuniyen ad t-ffren γef medden akk, imi amezruy-a ur yemṣada ed tesnakta-nsen (idéologie) : 

Udayen seg zik ay zedγen γer tama n Waεṛaben ed Yinselmen, yerna seg zik ay msefhamen yid-sen akken igerrez. Inselmen dima llan ttḥuddun Udayen, bitt Aεṛaben llan ttwalin-ten dima d aγref (cceεb) « uqrib » (neγ « d arraw n leεmum »), ladγa imi llan aṭas n Wudayen ay yeddren deg tmura taεṛabin neγ tinselmin. Udayen, am Yinselmen, yekka fell-asen lbaṭel-nni aberkan n tmenγiwt, deg tallit n Tenmudag (Croisades) akked tallit n Reconquista (asmi ay d-ttwaẓẓεen Yinselmen ed Wudayen seg Spenyul). 

Ihi, lkeṛh ed cceḥna ay d-ttinin ass-a sεan-ten Waεṛaben γef Wudayen kkan-d seg lbaṭel aberkan ay tessukkuy Isṛayil γef Yifalesṭiniyen sdeffir ma tekkes-asen akal-nsen, yerna aṭas n medden ay yettun d Tuṛuft ay iεerḍen ad tessenger Udayen, ur d Aεṛaben. Ula deg tallit n Wemgaru Amaḍlan (guerre mondiale) wis Sin, d Aεṛaben ed Yiteṛkiyen ay yellan tteffren Udayen akken ad ten-ttaṭṭafen Yinaziyen. I wakken ad « hennin » seg Wudayen, Uṛufiyen (s webrid n Yebriṭaniyen) qedcen akked kra n Wudayen akken ad ten-awyen, « ad ten-szedγen » deg Falesṭin asmi ara yeγli Umenkud (Empire) aεetmani. 

S waya, Uṛufiyen ed Yimarikaniyen snulfan-d Awanak (ddula) n tkellax (Isṛayil) γef wakal yellan d ayla n yiwen n weγref (cceεb) (Ifalesṭiniyen), deg tallit aydeg aneggaru-a yella seddaw n uzaglu abriṭani, sakkin uwyen-d γer Uwanak-a Udayen seg wakk timura n umaḍal, ladγa seg wid ay d-imenεen seg Uhulukust, i wakken ad zedγen deg wemkan n yineṣliyen n Falesṭin. D acu kan, aya yessaγ-d, deg tama-nni, yiwet n tmes ay yegguman ad tens, yerna s kra n tifrat ara d-ibanen, ur tezmir ad d-teqqel γer tidet imi taṣehyunit ad as-tessexreb iberdan s yisem n « tesnakta (idéologie) tasertit, taγelnaẓrit (nationaliste) ay yekkaten i lmend n ussebded n wammas aṛuḥani (centre spirituel), n tmurt neγ n Uwanak (ddula) ara zedγen Wudayen akken ad asen-d-yeqqel wemkan-nsen ay sṛuḥen seg tallit taqburt ; d tasnakta umi tekfa lḥeqq Tbibelt (Bible) ay as-isemman i tmurt-nni « Eretz Israel [Akal n Isṛayil]» neγ « akal ay iṛeggem Ṛebbi i weγref (cceεb) uday ». 

S waya, cceṛ akk ay d-yekkan seg ccwal-a n Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas iẓuran-nnes d taṣehyunit ay yettwabnan γef llsas n « ad awyeγ kullec » neγ « ur k-id-yettṣaḥ wacemma », d tikli n Isṛayil wukud beddent tmura tutrimin (tiγerbiyin) s tidderγelt yerna war akukru. 

I wakken ad kfen lḥeqq i tikli-a-nsen, Iṣehyuniyen (ed yimeddukkal-nsen n Utaram [lγerb]) sseqdacen tarbaεt tameqrant n tuddsiwin (organisation), n « waggagen (intellectuels) n sserbis » ed yimenzag (ignorants) yettarran iman-nsen fehmen i wakken ad ssiwḍen γer yeswan-nsen ed ad skecmen ssem n tmuγli-nsen deg leεqul n medden : seg tama, kkaten i wakken ad rren medden ttḥulfun i yiman-nsen ḍelmen γef wayen ay asen-yeḍran i Wudayen ; seg tama niḍen, kkaten daγen ad beddlen amezruy ; kkaten i wakken ad beddlen tamuγli n medden γef wayen la iḍerrun yal ass deg taluft gar Isṛayil ed Yifalesṭiniyen ; qeddcen daγen iwakken ad ssigden medden ed yinabaḍen (lḥukumat) s tesnaraft (dictature) neγ s wid ay ikeṛhen udayen, i wakken ad ḥettmen ad ddun ed Isṛayil neγ ad ssusmen ; am wakken ay kkaten akken ad cemmten timura am Iṛan, Surya, Ssudan, Pakistan ed waṭas n tiyaḍ. 

Tuẓẓɛa n Yifalesṭiniyen deg 1948 seg wakal ay yeqqlen d Isṛayil

 

Tuddsa (organisation) taṣehyunit tameqrant akk deg-sent d AIPAC. Tuddsa-a tesεa ameṣruf n 45 n yimelyunen n yidulaṛen, yerna d nettat ay d alubi uday ameqran akk, deg Yiwunak Yeddukklen, ay yekkaten i lmend n Isṛayil. Alubi-a iqeddec i wakken ad teqqim tdukli tasudast (stratégique) gar Isṛayil ed Yiwunak Yeddukklen i lmend n weḍman n « tudert n Isṛayil ». Adeg-nnes n Internet yenna-d : « AIPAC d tuddsa n ulubi ay yesεan tazrirt (influence) tameqrant akk deg wenrar n tsertit tabeṛṛanit n [Yiwunak Yeddukklen] ». Yerna tesεa timussniwin ijehden mliḥ akked yimaslaḍen (membres) n Congress amarikani. 

Akk ussisen (lmejhudat) ay gant tmura n umaḍal (ula d wid n tmura taεṛabin) ur ssawḍen ad frun taluft n Falesṭin γef ljal n taγert n yiγef n yemḍebbren isṛayiliyen akken ma llan. Ula d Iγlanen Yeddukklen (Nations Unies) ssukken 65 n tneγtusin (résolutions) i lmend n taẓirt (condamnation) n tuccmitin ay tga Isṛayil, maca tineγtusin-a akk ur d-glint s kra, imi mazal-itent ar ass-a rsent deg « rrif ». 

Yuγ lḥal, mi ara nezzi γer deffir ed ad nẓer d acu ay d-yettwaḥeṛṛen ar ass-a, ad naf 18-nni n yiseggasen n « ukala (processus) n talwit » ssawḍen kan γer uḍegger n tleffuγin (lbumbat) n ufusfuṛ amellal γef Γezza, lebni n weγrab n lkeṛh i lmend n beḍḍu n wakal n Falesṭin, assugget n tehras (colonies) deg wakal afalesṭini s ussuffeγ ed tuẓẓεa n Yifalesṭiniyen seg wakal ed yexxamen-nsen, yerna, imi aḥkim ur nesεi aḥkim ur yettagad lεaṛ, ass-a Isṛayiliyen la kkaten akken ad skecmen imukan imqeddsen n Yinselmen γer tgemmi (patrimoine) … tudayt ! S waya, iban ur zmirent ad d-ilint lemcawṛat akked wexṣim aydeg ur yelli laman neγ akked yemḥaddiyen yettbeddilen am tata neγ yeddan (seg tazwara) akked Isṛayil, am Yiwunak Yeddukklen. 

Imḍebbren ed yimazunen (envoyés) utrimen (iγerbiyen) ay d-irezzun γef Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas akken ad d-afen tifrat i taluft-a, ttnadin kan ad tt-id-afen s ccuruḍ n Isṛayil, yerna taneggarut-a tettnadi kan tifrat ara yeffγen γef yeswan ed yimenzayen (buts) n tṣehyunit ; s waya, ussisen (lmejhudat) n wutrimen i wakken ad d-afen tifrat deg temsalt-a d tamezgunt kan aydeg la tturaren, yerna d alubi aṣehyuni ay la ijebbden lexyuḍ. D acu-tt tifrat ara d-yekken seg yiṣehyuniyen mi ara nẓer Ariel Sharon, deg yiwen n umitin (meeting) n ukabar n Tsomet, n uyeffus ameḍḍarfu (AFP, 15 Nwembeṛ, 1998) yenna-d : « Akken ma nella yessekf ad newliwel, ad nazzel ed ad neṭṭef anect ay nezmer n tγalltin i wakken ad nessemγer tihras (colonies), acku akk ayen ara d-nḥeṛṛ ass-a ad yeqqim nneγ. Akk ayen ur nettawey s yiγil ad yeqqel nsen ». D acu-tt tifrat ara d-yilin mi ara nwali Sharon-nni s timmad-nnes, daγen, yenna-as i Shimon Peres, deg 3 Tubeṛ 2001 : « Yal tikkelt aydeg ara neg kra, tettiniḍ-iyi-d Marikan ad teg aya neγ aya. Bγiγ ad ak-iniγ yiwet n tγawsa ibanen mliḥ : γas ur ttagad seg lḥeṛs n Yimarikaniyen γef Isṛayil. Nekni s Wudayen, neḥkem Marikan, yerna Imarikaniyen ẓran aya ». 

S waya ara aγ-d-tban s tidet tazmert n yilubiyen iṣehyuniyen ay yezgan ukin, ur γefflen, i wakken ad sseddun inabaḍen (lḥukumat) n tmura tutrimin (tiγerbiyin) akken ay asen-yehwa i nitni ! Deg udeg n « Résistons à la désinformation [Ad nebded deg wudem n uḍellel]», Eva tenna-d : « Akk isertayen (politiciens) tteteḥḥin i ulubi aṣehyuni akken ad asen-yeg lemzeyyat, imi aneggaru-a yesεa idrimen yerna yeḥkem ttawilat n yisalan, yerna yesεa tazmert ula i wakken ad d-yessebded ed ad yesseγli inabaḍen (lḥukumat) ». Deg temsalt-a, Eva « tessemγar acerrig » imi ay d-tessuffeγ yiwen n umagrad d aγezfan isem-nnes « Tthamayeγ imi ay yessehres (yesteεmeṛ) Fṛansa yerna yessenfel-itt i webrid ». S waya, ur d-yeqqim ula d cwiṭ n webruy n ussirem neγ n laman. Tifrat deg temsalt tafalesṭinit tettγimi-d d azbu (résistance) ay mazal llan yidisen ifalesṭiniyen ay d-yeggaren fell-as tiγri, yerna amezruy yessken-d amek d nitni ay yesεan lḥeqq ; s waya, ula ay nga s tmucuha-nni ay aγ-d-ḥekkun yemnukdanen-imharsanen (impérialistes-colonialistes) imi ay netḥeqq azbu ala γer rrbeḥ ara yessiweḍ ! 

Timucuha ay yessedday Utaram (lγerb) kecment deg tsertit-nni n « sin n lmizanat, sin n lkilat », d tin aydeg ttetten ed wuccen, ttrun ed umeksa ; d tin aydeg bedden γer yidis n yiwet n tesnakta (idéologie) ay yugi ṣṣwab, ay yugi umezruy, yerna ssebba ay d-ufan nettat d « laman n Isṛayil », maca lbaṭel-a akk ur d-yegli s wacemma n lfayda, wanag yessaweḍ kan tiγawsiwin γer webrid ireglen. D acu-tt tifrat niḍen ara izemren ad tili menγir azbu (résistance) ? Yuγ lḥal, ass-a, amaḍal akk atan la yettwali amek tarbaεt-a n yemkariyen (mercenaires) ed yiserraben (bandits) [iṣehyuniyen] ṭṭfen Udayen akk d imeṛhan [ya ad ddun akked tṣehyunit, ya ad ten-ssigden s « cceṛ » ay izemren ad ten-iḥaz ma ur ddin yid-sen], yerna aya akk i wakken ad ssiwḍen ad ḥekmen amaḍal ; i lmend n waya, iṣehyuniyen sseqdacen, war akukru neγ assetḥi, tidyanin-nni n Uhulukust, akken ad qennεen medden ad asen-kfen lḥeqq γef lbaṭel ay la ttgen deg Falesṭin. 

 

Obama deg yiwet n temlilit n ulubi uday n AIPAC


D acu kan, kra n tiddukliwin tudayin hatan wacu ay d-ttinint : « Abdad-nneγ γer yidis n weγref afalesṭini ur yelli s tin kan n temsetlelt (solidarité), wanag la ntteg aya i wakken ad d-nessukkes ula d iman-nneγ s yisem n umezruy ed tnettit (identité) ay bγan ad ten-sefḍen yiṣehyuniyen ». Ihi amek ara nebγu tifrat niḍen mi ara nsel i temḍebbert tamarikanit tessumur-d (proposer) tuqqla γer lemcawṛat « war ccuruḍ », anamek-nnes war ma ḥebsen Yisṛayiliyen lebni n tehras ed tukksa n wakal i Yifalesṭiniyen (akken ay tebγa Isṛayil), deg wakud aydeg timetti tagraγlant (communauté internationale), yerna tamezwarut n Marikan, tenna-d « akemmel n lebni n tehras deg wakal n Yifalesṭiniyen yeffeγ i lqanun », « acku aya yergel abrid i wemtawa (accord) n talwit ». 

 

D acu n laman ay zemren medden ad t-sεun deg kra n unabaḍ (lḥukuma) mi ara nwali yiwet seg temḍebbrin-nnes tuwey-d « tikli » yemgerraden γef tin n Uselway-nnes ? Asmi ay d-txebber Isṛayil s lebni n yexxamen udayen imaynuten deg Lquds Tagmuḍant (tacerqit), timḍebbert-nni, zuna, terfa, yerna tenna-d aya « d ayen ay d-yesskanayen taγawsa n dyiri deg wamek ay tettwali Isṛayil assaγen-nnes akked Marikan ». Dγa, s wawal-a, nezmer ad nefhem timḍebbert-a ur tezzim γef Isṛayil imi ay la tettaṭṭaf akal n Yifalesṭiniyen, wanag imi ay fernen Yisṛayiliyen taswiεt-nni aydeg d-tenna nettat « yessekf ad d-qqlent lemcawṛat tirusridin » i wakken ula d nitni ad d-inin atni ad kemmlen lebni n yexxamen i Wudayen deg wakal afalesṭini. 

Ma d Kouchner, nennum neẓẓar-it ittett-it nnif yerna ineṭṭeq-d dindin mi ara terzu temsalt leṣlaḥ n Isṛayil, s wawalen yecban « imrigen [leslaḥat] n Ḥizbullah d ugur ay d-ibedden deg webrid n tuqqla γer lemcawṛat gar Isṛayil ed Surya » neγ « lemmer ur d Ḥizbullah, ‘ad yifsuṣ ugar γef Isṛayil ed Surya ad mqarabent » neγ daγen « tagnit deg Iṛan tezmer ad tessiweḍ kra n yemḍebbren iṛaniyen γer ukemmel deg tikli-nsen tuzligt, yerna aya d amihi [danger], ladγa imi Ḥizbullah yesεa imrigen yerna zemrent ad d-ilint tedyanin yessendamen, icemten arma ay d ayen », atg. Ass-a, hatan la d-yekkat deg Tseqqamut n Ṛebεa (quartette) ! S waya, d ayen ibanen tifrat n temsalt tafalesṭinit ur tezmir ad d-tekk seg Utaram-a (lγerb) « yettwarzen », γas ma kra n yemdanen deg-s sεan s tidet lebγi akken ad tefru ! Amek ara namen ass-a, Ataram la yettnadi s lḥir tifrat n taluft tisṛayilit-tafalesṭinit « s tazzla », yili ugar n wezgen n lqern aya seg wasmi ay la ittenneḍ kan amrar i wedrar ? Γef wakken d-tenna Catherine Ashton, timḍebbert n tdiplumatit n Tdukli Tuṛufit, « Neḥwaj amtawa (accord) n talwit ara d-yekken s lemcawṛat, yerna d win ay yessekfen ad d-yili s tγawla, imir-a ». 

Yuγ lḥal, ass-a iban-d yiwen n leḥsab d ameqran deg wenrar aserti-aserdasi (politico-militaire) deg Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas, d win ay iceγben mliḥ Ataram (lγerb), yerna d aya ay t-yejjan la yettazzal i wakken ad d-yaf tifrat « taneggarut » i taluft-a. Aya d ljehd-nni ameqran ay teqqel tesεa-t Iṛan deg tama-a, d ayen ayγef ur bnin, ladγa imi tamurt-a teqqel tetturar deg « tqaεet n yimeqranen », imi ay tesnerna mliḥ tamguri-nnes taserdasit (industrie militaire) n temḥaddit, am wakken ay tesnerna anrar-nnes n wafud aγsi aγarim (énergie nucléaire civile), d anrar ayγef la sseddayen wutrimen (iγerbiyen) ddiεaya tebγa Iṛan ad t-tesseqdec ula d wemgaru (ṭṭrad). Yuγ lḥal, annerni n Iṛan d ayen ay ten-yessagden, ladγa imi tamurt-a tekka 30 n yiseggasen seddaw tergult (embargo), am wakken ay tekka 8 n yiseggasen tettnaγ amgaru ed Lεiraq, deg tallit aydeg Utrimen llan ttεawanen Ṣaddam ! Γef waya ay walan Wutrimen iman-nsen terra-ten tmara ad ssewliwlen akk ttawilat-nsen i wakken ur ttajjan Iṛan ad asen-tesseεreq tikli n weḥkam-nsen deg tama-a aydeg llan lerbaḥ, yerna ḥwajen-tt i tdamsa-nsen, d tama aydeg Isṛayil ssersen-tt d « taεessast », yerna tenfeε-iten din, deg kullec. Isṛayil, seg tama-nni, tuki mliḥ s dduṛ-nnes deg tama-a, dγa γef waya ay tettfaṛas, tettkemmil lbaṭel-nnes aberkan n tṣehyunit war ma tquder leqwanen igraγlanen, yerna tezga tettgalla, tettales ar ad tkemmel tiytiwin-nnes akken ay as-yehwa i nettat, war ma tugad yiwen. 

Leḥsab-a amaynut d win wuγur d-sennden yidisan niḍen, d tarbaεt umi semman « agrir n wezbu (camp de la résistance) » (aydeg, nnig n Iṛan, tella Surya, Lubnan ed Ḥamas afalesṭini), d idisan ay iεerreḍ Utaram (lγerb) ad ten-yebḍu gar-asen s lḥemlat-nnes n ddiεayat. Ata wacu ay d-yenna Joe Biden deg yinaw-nnes (discours), deg tesdawit n Tel-Aviv : « Amihi (danger) ameqran akk yekka-d seg Iṛan ay la iceqqren (défier) timetti tagraγlant (communauté internationale) imi ay tebγa ad tesεu imrigen aγsiyen (armes nucléaires) yerna tettεawan Ḥizbullah ». Deg wayen yerzan anmahal (ambassadeur) amarikani amaynut deg Surya, Biden yenna-d : « La nessejhad assaγen-nneγ idiplumatiyen akked Surya, maca mazal neldey taṭṭiwin-nneγ, nettqaraε Surya i wakken ur tetteddu tikli ara iḍerrun laman n Isṛayil ed tama-a s umata ». S waya, nezmer ad nefhem tikli n Yimarikaniyen ay la yekkaten akken ad εezlen Iṛan γef tmura niḍen ; ladγa imi ay teqqel tneggarut-a d tamurt ijehden deg Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas, yerna yeqqel ur tezmir ad d-tili tifrat i wuguren n tama-a war ma teckem Iṛan d tacrikt. 

 

Joe Biden


Yuγ lḥal, ay asen-d-yeqqimen i Wutrimen (iγerbiyen) netta d aqbal kan n tidet deg wenrar, d ayen ara ten-yejjen ad d-bdun lemcawṛat timaynutin ara yettwabnun γef llsas azedgan. Maca lemmer ad beddlen wutrimen (iγerbiyen) tikli-nsen am wakka, aya ur itteffeγ γef yiṣehyuniyen ay mazal werεad uwḍen γer wakk iswan-nsen (buts). S waya, iṣehyuniyen ad sqedcen akk ttawilat yellan gar yifassen-nsen akken ad kemmlen ad ilin, γas ma yella aya iḥettem fell-asen ad d-snekren imgura (ṭṭradat) imaynuten ara nnaγen wutrimen deg umur-nsen. Deg tidet, adabu aṣehyuni yufa-d iman-nnes, taggara-a, deg tegnit iweεṛen, ladγa imi deg yiseggasen-a ineggura, la ixeṣṣer akk imenγiyen-nnes, γas akken utrimen la t-ttεawanen war ccuruḍ. 

Lexṣara n Yisṛayiliyen nezmer ad tt-nẓer deg wakk ayen la ttgen taggara-a. Xeṣren imenγi-nsen ed Yifalesṭiyen [deg Γezza], am wakken ay xeṣren imenγi ed Lubnan ed Surya, yerna ur ssawḍen ad ḥebsen tazrirt (influence) n Iṛan ; tban-asen-d daγen, ass-a, taluft niḍen akked Tteṛk, am wakken simal la irennu yettimγur ucerrig gar Isṛayil ed tmura niḍen n umaḍal. Tikkelt-a, taṣehyunit tesseqdec akk ttawilat-nnes n weḥṛas (ti’hila, taxeddaεt, tikerkas, assiged) s usseqdec n Utaram (Lγerb), i wakken ad tesseknu ṣṣef-a n tmura ay yeddan ed Iṛan, maca ur tessaweḍ γer wacemma. 

Isṛayiliyen ed Wutrimen εerḍen ad εezlen Lubnan γef Surya akken ad mmγen γef Ḥizbullah ed ad t-sseγlin. Σerḍen ad εezlen Surya asmi ay tettwathem s tmenγiwt n Ḥariri. Σerḍen ad d-snekren ccwal sdaxel n Iṛan, am wakken ay εerḍen ad rren tamsalt n waγsi (nucléaire) n Iṛan d tin ara d-yeglun s ”umihi (danger)” i umaḍal akk, yerna ad d-afen ssebba s waya, i wakken ad rnun ad tt-εaqben, maca aya akk ur asen-yecci. Nnig tedyanin-a akk, rnan zzuzren tileffuγin (lbumbat) d timzerṭeṭṭit γef Γezza, d ayen ay d-yeglan s tmattant n 1400 n medden, am wakken ay gezmen akk tilisa γer wakal-a akken ad slaẓen imezdaγen-nsen, d targult (blocus) aydeg d-wtent aṭas n tuddsiwin tirnabaḍin (organisations non gouvernementales). Deg wakud aydeg igerdan n Γezza la ttmettaten seg lexṣaṣ n wucci ed yisafaren, Isṛayil la tettkemmil timenγiwin-nnes s usseqdec n yipaspuṛen n tmura ”timeddukal”, am wakken iserdasen-nnes mazal-iten la neγγen deg yimeγnasen (militants) n talwit ed yineγmasen (imesjeṛnanen), mazal la tthuddun ixammen n yifalesṭiniyen, yerna mazal la ttaklen γef leqwanen igraγlanen ed tneγtusin (résolutions) n Yeγlanen Yeddukklen (Nations Unies). Ma d aṛabul n Goldstone d win ay ten-yesbehdlen, yerna ur ẓrin amek ara as-gen akken ad t-ṛbun. Yuγ lḥal, taṣehyunit, ussan-a, la tettek γef tegnit iweεṛen akk deg umezruy-nnes, ladγa imi ay tewḥel deg tegnit ur neffiγ akk fell-as: ”ur yelli wemgaru, ur telli talwit”. 

Yuγ lḥal, lemmer ad tili talwit, aya ad yesseḍεef tizemmar n yigen (armée) isṛayili, deg wakud aydeg lemmer ad d-yili wemgaru (ṭṭrad) deg tegnit-a aydeg tejhed Iṛan ed tmura ay d-isennden γer-s, Isṛayil tezmer ad tessenger iman-nnes s ufus-nnes, ladγa imi ula d timura taεṛabin neγ tinselmin zemrent ad kemmlent ad senndent γer ṣṣef-nni n Iṛan. Ass-a, ula d ”taqubbet-nnes n wuzzal” (amgaru n tnefsit) teqqel Isṛayil ur tezmir ad tt-tesseqdec i lmend n ussehres (colonisation), imi ur tezmir ad tkemmel ad tettemmeγ γef wiyaḍ war ma tettuεaqeb. Ass-a, ula d Isṛayiliyen qqlen ttcikkin deg tsertiyin-nsen yerna la ttḥulfun ula d wid-nni ay yellan bedden s idisan-nsen zik, ass-a qqlen ur ten-ḥemmlen. Yuγ lḥal, bdan la d-ttarran s lexbar wid-nni ay ten-yettεawanen, llan ttgen aya imi kan ay ten-ttagaden neγ, s tin n telγast (hypocrisie), yerna llan ula d wid ay ten-iεawnen, zik, s tin n kaṛuh n Wudayen, am wid ay yebγan ad tili Isṛayil asen-ffγen Wudayen seg Tuṛuft ed ”ad hennin” seg-sen. 

Ti d kra n tukkisin seg wayen ay d-yessuffeγ Usudu (Institut) n Unadi ”Reut Institute” n Tel-Aviv deg yiwen n uṛabul ay yekfa i unabaḍ (lḥukuma) n Netanyahu: ”Isṛayil la tettqabal yiwet n lḥemla tagraγlant aydeg la as-ttekksen lḥeqq, yerna la kkaten akken ad tt-εezlen ...”; ”Acemmet n Isṛayil d win yekkaten akken ad yenkeṛ lḥeqq-nnes akken ad tili, yerna yekkat amek ara tt-id-yessken d tamurt n ussehres (colonisation) ay la yettgen tiγawsiwin icuban tid n Yinaziyen, n apartheid neγ n temsirit [racisme]”. Aṛabul-a iwet-d ladγa deg ”tmeskanin (timesbaniyin) mgal yigensasen (représentants) isṛayiliyen deg tesdawiyin tibeṛṛaniyin neγ deg yisariren (stades), tiγra ay la d-ggaren kra i lmend n uγanzu n wayen ay la d-tetteg Isṛayil, neγ daγen ”leqdic n kra i lmend n weḥbas ed ucaṛeε n yemḍebbren isṛayiliyen”. Aṛabul-a d win ay d-iwten deg uẓeḍḍa agraγlan n yemdanen, n tiddukliwin ed tuddsiwin tirnabaḍin (organisation non gouvernemtales) ay la yekkaten i wakken ad d-sseknen Isṛayil d ”Awanak irmeggi (Etat voyou) yerna ad nekṛen azref-nnes akken ad tili”. Seg wakken ay as-εerqen yiberdan i Isṛayil arma, ula d yiwen n umazzag (spécialiste) deg umezruy aserdasi, apṛufisur Karlfeld, yenna-d deg terga tisṛayilit tis 7 : ”Isṛayil tesεa tiwinas (timeyyatin) n yiγfawen aγsiyen (têtes nulcéiares) ed tmeẓdiyin ay izemren ad sbeεden akkin i Roma ed tmunaγ tuṛufiyin niḍen, yerna, war ccek, ma yella anabaḍ isṛayili ad iḥulfu atenti ad γlint tlisa n Isṛayil, nezmer ad nhudd amaḍal s lekmal-nnes!”. 

Yuγ lḥal, taṣehyunit ur tzemmer ad tkemmel ad tili ma yella yefra ccwal deg Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas aydeg taṣehyunit taneṣlit tella tekkat i wakken ad d-tesnulfun « Awanak (ddula) uday » deg Falesṭin. D acu kan, ass-a, imi taṣehyunit la tekkat akken ”ad teḥkem” amaḍal (s ussekcem n widak-nnes γer yiduba, ladγa deg tmura tutrimin [tiγerbiyin] ed usseqdec n yilubiyen udayen ijehden), iban akk tifratin ara d-yettussumren (proposées) i taluft n Falesṭin werjin ad rebḥent, imi tifrat d taγawsa ara as-yeγzen aẓekka i tesnakta-a (idéologie) ay yettwabnan γef tuṭṭfa n wakal n wiyaḍ, yerna ma tella-d talwit, anamek-nnes akk tuddsiwin-nni (organisations) tiṣehyuniyin ay la iqeddcen deg Utaram (lγerb) ad ifak ccγel-nsent. 

Ihi, tuṭṭfa n wakal ed ussewseε n tlisa n Isṛayil ur zmiren ad d-ilin war ma yella wemgaru (ṭṭrad) yezgan, yerna deg wemgaru-a, dima d Udayen ay yessekf ad ilin jehden; i lmend n waya, yessekf ad kemmlen ad d-ttinigen Wudayen γer Falesṭin i wakken ad yettwaḍmen ljehd-a, dγa d aya ayyes ara d-afen ssebba i wakken ad rnun ad ṭṭfen ugar n wakal, imi Udayen-nni iminigen yessekf ad ten-szedγen. Dγa, taṣehyunit ara inadin ”ad teḥkem” amaḍal ur tzemmer ad tili war taṣehyunit ara iḥekmen Isṛayil. S waya, d ayen ibanen ad yagi Netanyahu ad yaγ awal n Marikan i wakken ad yeḥbes lebni n yexxamen ay werjin yeḥbis seg wasmi ay d-yebda, 42 n yiseggasen aya. Deg wayen yerzan aḥkam n umaḍal, γrem ayen ay d-yenna Begin (ay yuwyen Arraz n Nobel n talwit): ”Iri-nneγ (race) d iri n yemḍebbren. Nekni d iyucen (dieux) deg umaḍal-a. Nekni nemgerrad γef yiran yellan ddaw-atneγ akken ay mgerraden nitni γef yibeεεac ... Yuγ lḥal, iran niḍen cban lewsex n yemdanen. Dγa lmektub-nneγ nekni netta d aḥkam n yiran-a yellan ddaw-atneγ”. Ma deg wayen assekcem n yiṣehyuniyen deg yiduba, D. Strauss-Kahn yenṣeḥ Udayen, yenna-asen: ”Ttwaliγ yessekf γef yal Uday yellan deg lγerba, yerna ula deg Fṛansa, ad iεawen Isṛayil akken yezmer. Yagi γef waya ay yelha mi ara ṭṭfen Wudayen imukan isertiyen”. 

 

Dominique Strauss-Kahn


D acu kan, Freeman, ay mazal yettxemmim s tlelli, yenna-d: ”Tikli n ulubi isṛayili tuweḍ arma ay d alqaε n lεaṛ ed taccmutit, yerna tesseqdac acemmet mgal medden, ttbeddilen awal n medden, ttbeddilen s tmeεmada ikaramen (dossiers), snulfuyen-d tikerkas yerna sεuẓẓugen γef tidet. Iswi n ulubi-a netta d aḥkam n tsertit s usseqdec n wezref n uveto, dγa widak-nnes ttalasen ad agin amdan ara d-yettusemman i kra n wemkan aserti imi kan ur iwufeq llsisan n tmuγliwin-nsen, yerna ttagin lḥeqq aserti ara d-yekken seg umeyyez n ṣṣwab, am wakken ay regglen abrid i wakk leṛyuy n Yimarikaniyen neγ n unabaḍ (lḥukuma) amarikani ma mgerraden ed wayen bγan nitni”. 

Maca deg tallit-a ayγef la tettek tṣehyunit taggara-a, teqqel ur tezmir i snat n tγawsiwin: tamezwarut, ur tezmir ad teg amgaru (ṭṭrad) aydeg d nettat ara yilin tejhed; tis snat, ur tezmir ad d-tessiweḍ iminigen am zik. Imi ay llant tmura ijehden ay yeqqlen ttqabalent-t Isṛayil, yerna yemmut yinig n Wudayen γer tmurt-a, ur d Isṛayil kan ara yagaden γef tillin-nnes, wanag ula d tuddsiwin-nni (organisations) tiṣehyuniyin ayγef tettkel akken ad teḥkem amaḍal, ugadent γef uzekka-nsent. 

Ihi, imi d Iṛan ay d ssebba n tegnit-a tamaynut, taṣehyunit tger-itt-id d iswi-nnes amezwaru ara tesseγli. William A. Cook, d apṛufisur yerna d ameskar (auteur) n yiwen n wedlis γef tsertit n Bush deg Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas (Tracking Deception: Busḥs Mideast Policy), yenna-d: ”Ass-a iban, ṛṛay n tsertit ay d-uwyen Yiwunak Yeddukklen akked Iṛan, akked weẓdam γef tmurt-a d ayen ara yilin deg leṣlaḥ n Isṛayil, yerna d imdanen-nni ay aγ-yezzuγren γer uxeṣṣar-nni n wemgaru (ṭṭrad) n Lεiraq ay la yettdemmiren, ass-a, akken ad nawey daγen abrid-a akked Iṛan - Podhoretz, Wurmser, Perle, Feith, Kristol, Kagan, Krauthammer, Abrams ed wiyaḍ ... iḍan-nni n wemgaru ay yettaznen arraw ed yessi-s n medden γer yimenγi, war ma γaḍen-tent, wid-nni ay yeqqimen sdeffir n yiselkimen-nsen (ordinateurs), sseddayen smendagen deg tmes yerna zzuγuren medden ay werjin ssnen γer tmattant”. 

Ma deg wayen yerzan Aεṛaben, γas ma yella « fernen abrid n talwit », maca Isṛayil tqubel-iten ala s wemgaru, yerna γef waya ay yessekf ad beddlen s tγawla tikli-nsen , yerna taγawsa tamezwarut ay yessekf ad tt-gen nettat d asteεṛef s tizzelgi n tikli-nsen, sakkin, yessekf ad d-awyen tikli taweεṛant ugar akked Isṛayil, d tin aydeg yessekf ad skecmen leḥsab-a amaynut n ljehd n Iṛan ed ad faṛsen seg-s, ladγa imi ass-a, tfuk targit-nni aydeg llan medden ttxemmimen Isṛayil ur tezmir ad tettwarnu. Ass-a, ”agrir n wezbu (camp de résistance)” yesεa tizemmar ayyes yezmer ad d-yerr tiyita i Isṛayil, yerna zemrent tmura-nnes ad ddukklent gar-asent akken ad qablent iṣehyuniyen ed ad d-kecfent iswan-nsen uffiren. Yessekf daγen γef Waεṛaben ad faṛsen seg tegnit-a, ladγa imi ay tebda tmetti tagraγlant (communauté internationale) tseεεu tamuγli tamaynut γef tlufa n Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas. Tallit-a n umezruy ur yessekf ad tt-zeglen Waεṛaben, imi ay tezmer ad teffeγ fell-asen. Dγa, deg wayen yerzan Falesṭin, zemren seg imir-a ad xemmen γef wamek ara msefhamen gar-asen ad zdin iγallen-nsen i wakken ad as-rẓen ifadden i Isṛayil ed wid ay tt-yettεawanen, yerna ad ḥettmen ineggura-a ad ḥeṛsen Isṛayiliyen ugar; ma d leqdic-nni n wallus n uṣeggem n ”Temγunt (Ligue) Taεṛabt” (ay werjin tessaweḍ ad teg kra, seg wasmi ay d-tettussebded, deg 1945), zemren ad t-jjen i sakkin. Yessekf daγen γef Waεṛaben ad nadin γef wamek ara rẓen ifadden i yexṣimen-nsen s wejbad n yiman-nsen seg lemcawṛat n ”talwit”, ladγa imi ti, akken d-rran s tamawt akk medden, ur yelli deg-sent laman. Lemcawṛat tineggura akk ay d-yettussumren (proposées), γas qeblen-tent (am yal tikkelt) Waεṛaben, maca ”γzan-asent” Yisṛayiliyen tasraft [imi ay d-nnan ad kemmlen lebni n yexxamen i Wudayen]. Aεṛaben yessekf ad εawnen yerna ad skecmen Iṛan deg tikli-nsen n tririt n tyita, yerna yessekf ad xemmen γef wamek ara qqnen nnfeε udmis (intérêts économiques) n Yiwunak Yeddukklen ed kra n tmura n Tuṛuft deg tama-a γer ferru n wugur afalesṭini. 

Libya, ay yegguman ad teknu sdat n tukksiwin n sser n Yiwunak Yeddukklen ed Sswis, teṭṭef arma ay rrant aḍar tmura-a, yerna aya yuwey-d lfayda, γas Ilibiyen i yiman-nsen ay llan. Ihi, ma qedcent tmura taεṛabin s wemεiwen gar-asent, zemrent ad d-gent ugar n waya s waṭas. Yuγ lḥal, abdad ay yebded yemḍebber alibi γef wawal-nnes d ṣṣwab, yerna ala d wid ay iqebblen ddell ay yettwalin aya d tisselbi ! Yerna lemmer ad sdukklen Waεṛaben iγallen-nsen akken ad qablen Isṛayil, amaḍal ala afham ara yefhem d ta ay d tikli tawḥidt ay yessekfen i lmend n weḥbas n ussemγer n tlisa n yiṣehyuniyen s lbaṭel akked wemgaru (ṭṭrad). Aselway n J-Street (d alubi uday amaynut yellan mgal AIPAC, yerna yebded akked Obama deg tmuγli-nnes γef Wegmuḍ [Ccerq] Alemmas) yenna-d: ”Leqdicat n wenbac ay la tetteg Isṛayil tesswaγay yes-sen lemcawṛat, yerna tettarra Iwunak Yeddukklen d tamurt ur nesεi awal γer tmura aydeg yella nnfeε d ameqran i laman n Marikan”. 

Yella daγen ulubi niḍen ay yebdan la d-yesskanay ur yebγi ad ttwazanen yiserdasen γer yemgura (ṭṭradat) imaynuten ara d-yeglun kan s uxeṣṣar. Wa d igen (armée) amarikani. 

Lemmer ad sqedcent tmura taεṛabin tizemmar-nsent n tdamsa, n tedrimt akked tsertit mgal adabu aṣehyuni (s webrid n temḥaddit deg tlisa n lqanun), tiγawsiwin ad beddlent seg llsas deg Wegmuḍ (Ccerq) Alemmas. Timura taεṛabin (ay yesεan dduṛ alemmas deg ferru n taluft-a) yessekf fell-asent ad steεṛfent ma bγant tifrat akked tṣehyunit, ad ddukklent akked ”wegrir n wezbu (camp de la résistance)” i wakken ad smeγren tizemmar-nsen ed ad hennin seg tugdi-a takellaxt ay ttagaden timura tutrimin (tiγerbiyin). Deg tidet, yif-it ma yella udabu ad yeddu deg lebγi n weγref-nnes (cceεb) deg temsal n uḥuddu n tmurt, wala ad yettkel γef kra n tmurt tabeṛṛanit ”tamḥaddit”, ay yettbeddilen am tata, yerna d tin ara t-ixedεen melmi tufa tagnit i waya. Deg wayen ay aγ-yerzan, ferru n wugur afalesṭini d tamsalt yesεan azal ameqran, yerna lemmer Aεṛaben ad fernen ṛṛay-a [n uddukkel ed uqabel n yexṣimen war akukru], taluft tisṛayilit-tafalesṭinit, ed taluft tisṛayilit-taεṛabt ad frunt i lebda, yerna taṣehyunit ad temmet qbel lawan, war ma tessaweḍ γer yeswan-nnes: ad teγli akken ay γlin akk yiduba imesbaṭliyen ay d-yennulfan deg umezruy n wemdan. 

Deg yiwet n tdiwennit ay iga Frank Barat deg tesγunt tamarikanit Counterpunch n 6 Yunyu [2008], tella-d tuttra-a: ”... Tettxemmimeḍ fad ay tfud Isṛayil imenγi yezmer ad tt-yessiweḍ γer nnger-nnes ?”; dγa yerra-d Noam Chomsky: ”D timerwin (dizaines) n yiseggasen aya seg wasmi ay d-uriγ wid-nni umi ttinin ”imεiwnen” n Isṛayil d wid ay la tt-yettεawanen, deg tidet, i wakken ad tkemmel ad tefsed, ur tseεεu imenzayen, yerna, war ccek, aya ad tt-yessiweḍ γer wengar-nnes. Daγen, aṭas n yiseggasen aya seg wasmi ay ttxemmimeγ imi ay tefren Isṛayil ad tkemmel ad tessemγar akal-nnes aγerya ad ttnadi γef laman (seg wasmi ay tugi Isṛayil assumer n Sadat i lmend n wemtawa [accord] n talwit ummid deg 1971) d ayen ara tt-yessiwḍen γer wengar”. 

 

Afɣul (caricature) ɣef tsertit ay d-tetta


Yiwet n tezrawt (étude) ay tga CIA tekcef-d deg 20 n yiseggasen ay d-itteddun ”ad temmet takti-nni n tifrat [n taluft tafalesṭinit] s sin n Yiwunak [ddulat – yiwen d afalesṭini, wayeḍ d uday], yerna ad d-tban takti n tifrat n yiwen kan n Uwanak [aydeg ara ddren Yifalesṭiniyen ed Wudayen deg yiwet kan n tmurt]”. Tazrawt-a tekcef-d ad d-qqlen yezruzaγ (réfugiés) ifalesṭiniyen γer tmurt-nsen, yerna, deg 15 n yiseggasen ay d-itteddun, ad ffγen sin n yimelyunen n Yisṛayiliyen seg Falesṭin. ”Yagi, llan ugar n 500.000 n Yisṛayiliyen ay yesεan ipaspuṛen imarikaniyen” ay d-yenna ubugaṭu Franklin Lamb, yerna yenna-d wid ur nesεi apaspuṛ-a ttren-t yagi akken ad ten-id-iṣaḥ. Lamb yerna-d daγen: ”Ttxemmimeγ amezruy ad yesseγli, ass-a neγ azekka, leqdic-a n ussehres (colonisation)”. Ad nfak amagrad-nneγ s wawal-a n Theodor Herzl, ay ttwalin d baba-s n tṣehyunit, d awal ay d-yeddan deg uṛabul ay yura i yiwen isem-nnes Daniel, aydeg ay iga ifadden i Wudayen ad inigen γer Isṛayil, yenna-as: ”Uday yelhan, a Daniel, d win yebγan ad yeqqel γer tmurt-nnes ay yesṛuḥ, yerna ad yales ad yemlil ed waytmaten-nnes yemfuzraεen deg tmura yemgerraden. D acu kan, ad ak-iniγ tidet, Uday am wa yessekf ad iẓer ur d lemzeyya ara yeg i waytmaten-nnes asmi ara asen-yerr akal-nsen aqbur. Yerna lemmer, yiwen wass, ad qqlen Wudayen γer din, azekka-nni kan ad gren tamawt ur ten-crikent aṭas n tγawsiwin. Yuγ lḥal, aṭas n leqrun aya seg wasmi ay kfan iẓuran deg tmura-nsen timaynuten, sṛuḥen taneṣlit-nsen tudayt, mgerraden gar-asen, yerna cwiṭ-nni n wemcabi ay ten-icerken yekka-d kan seg weḥṛas ay ttwaḥeṛsen deg yal amkan”. (Yettwabder-d deg Petite Histoire des Juifs n Jérôme ed Jean Tharaud.)

Sγur Amar Djerrad 
Tasuqilt sγur Omar Mouffok (www.imedyazen.com
Taγbalut : Le Quotidien d'Oran, 11 Yebrir, 2010

 


 

Amagrad ay d-itteddun: 

 

Acrak s Ṛebbi (sɣur Yusuf Qaradawi)

 


 

Qqel ɣer wegbur : 

 

Taftilt Taliktṛunit - Uḍḍun 1

 


 

Qqel ɣer usebter n umager

 


 

 

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.